Weekendoverpeinzing: ‘Moet een uitgever alles weten over eBooks?’

Wiebe de Jager was dit weekend mijn inspiratiebron voor mijn wekelijkse weekendoverpeizing. Hij attendeerde mij op een discussie over de al dan niet noodzakelijke kennis die uitgevers over eBooks zouden moeten hebben. Een actueel onderwerp, met nogal wat uitstapjes.

Om te beginnen klikte ik de link aan die in van Wiebe had gekregen om me op de materie in te lezen. Timo Boezeman begon de discussie op Twitter dus met bovenstaande vraag. En ja, ik wil niet vervelend zijn, maar – ik zat dus te peinzen – eBooks zijn geen eReaders, net zo goed als ePapers dat ook niet zijn. De terminologie is dus even een puntje van orde. Ik neem aan dat we het willen hebben over eReaders.

Bas Vermond en Timo Boezeman zochten naar de grenzen van de 140 karakters binnen Twitter om de inhoudelijke discussie aan te gaan over de al dan niet noodzakelijke kennis bij uitgevers over eReaders. Een paar losse tweets – om de ‘sfeer’ van de discussie neer te zetten:

– Bas: wat doe je dan eigenlijk, behalve twitteren?
– Timo: boeken acquireren, auteurs managemen, netwerken, redactiewerk… the usual. Wat denk jij dan?
– Bas: maar niets met e-books dus…
– Timo: e-book is een verschijningsvorm van een titel, ik werk met titels. You do the math…
– Wiebe: Ik werk momenteel aan een ebook over het maken van ePub ebooks. Tips&suggesties welkom.
– Timo: @bvermond ja dus? Dat gaat over de techniek. Heb jij eigenlijk enig benul wat uitgeven is?
– Bas: Als je niet eens weet hoe een e-book werkt, hoe durf je jezelf dan lifehacker te noemen en uitgever 2.0?
– Timo: Uitgeven 2.0 is niet gelijk aan e-books. En ga jij maar eens uitzoeken wat lifehacken werkelijk is.
– Bas: Je moet toch weten wat je verkoopt? Productkennis heet dat geloof ik. Je hebt toch informerende taak aan auteurs?
– Timo: Goed op de hoogte zijn betekent niet tot in de technische details alles zelf kennen

Uiteindelijk werd de discussie gesloten door de tweet van ‘manmetbril‘: ‘Weet een uitgever van gewone boeken ook alles van papier en inkt? Of alleen wat er mee mogelijk is?’ Op de blog van Boezeman verschenen 12 reacties….

Nou, na wat overpeinzingen, hier dan mijn mening. Het is natuurlijk boven alles een discussie die plaatsvindt in een media keten, zoals deze nu bestaat. De traditionele rolverdeling tussen creatie, productie en distributie, zal langzaam maar zeker veranderen onder invloed van de komst van eReaders en content in de vorm van eBooks en ePapers. Hoe zich dat zal verhouden tot print, weet nog niemand helemaal precies.

Kennis van het gehele proces is dus ook onderhevig aan verschuivingen. Decennia geleden wisten drukkerijen niets van prepress – de fase van het aanmaken van ‘films’ voor de vier drukkleuren. Die werden aangeleverd door gespecialiseerde prepress (alles vóór het drukken) bedrijven. Met de komst van PDF ging dat langzaam maar zeker veranderen, klanten wilden een kortere doorlooptijd en vroegen aan drukkerijen steeds meer prepress taken uit te voeren. Zo verdween het gespecialiseerde prepress bedrijf, maar de functie bleef bestaan. Maar ook uitgevers hebben grote verschuivingen meegemaakt. Uitgevers bezaten massaal hun eigen drukkerijen, omdat ze dachten dat drukken een deel van de taak van uitgeven was. Dat is inmiddels wel veranderd, de meeste uitgevers hebben hun drukkerijen verkocht. En dus gingen uitgevers zich meer toeleggen op de voorkant van het proces en haalden daarmee ook weer delen van de prepress taken weg bij de drukker.

En dus ja, de uitgever trok dus niet alleen de taak naar zich toe, maar moest ook weten hoe die taak moest worden uitgevoerd. Inhoudelijke kennis dus van prepress, op juiste wijze een certified PDF te maken – is dus niet een druk op een knop vanuit elk willekeurige applicatie. De uitgever levert dus een drukgereed bestand aan om elders via print of druk vermenigvuldigd te worden. De uitgever is dus zelf verantwoordelijk voor de kwaliteit van zijn aangeleverde materiaal, de drukker voor de kwaliteit van het drukwerk. Een grijs gebied zit daartussen, wanneer er iets fout gaat, hetgeen doorgaans met vingerwijzende claims wordt opgelost.

Tja, en dan dus die eReaders. Ook die apparaten worden dus ‘geprint’ met een techniek – reflowable PDF of ePub. Moet je daar als uitgever dan wat van weten? Ja, op een bepaalde afdeling zeker. En wat dan nog meer? Al die eReaders zijn nogal verschllend. In die zin is door de persautomatisering en de standaarden op dat gebied veel gedaan in de grafische sector. Drukken is vrijwel niet meer afhankelijk van een bepaald type drukpers of printer. En dat is mooi, een gecertificeerd PDF bestand en een serieuze aanpak van een handvol ISO normen, garandeert in verreweg de meeste gevallen een gesloten proces met precies die toleranties, die iedereen met elkaar heeft afgeproken.

Met eReaders is het dus zover nog niet. Uitgevers moeten voortdurend met de juiste kennis en kunde inspelen op bewegingen, die we nu misschien helemaal niet zo fijn vinden. Maar met kennis in de voorhoede, wordt het onderscheidende vermogen tussen uitgevers wel duidelijk. En ja, de ene keer zit die kennis heel dicht bij de techniek, de andere keer veel meer bij nieuwe distributiekanalen in de markt – wat moet een uitgever bijvoorbeeld weten van eBook stores? Moet een uitgever zelf die store bezitten en zich dus in het retail kanaal gaan bewegen? Iedereen in de keten zoekt naar de nieuwe balans in taken. Kijk naar het Centraal Boekhuis, eerst vrachtwagens, maar bemoeit zich nu ook met de distributie van eBooks…… Er zijn dus nogal wat vragen die een antwoord zoeken.

Alles overpeinzend, denk ik dat al die pure technische kennis, net zoals bij cPDF uiteindelijk wel ergens in een workflow is te automatiseren. Ik denk ook dat eReaders op den duur wel zullen voldoen aan één of hooguit een paar wereld standaarden (leren van de DVD markt met regio codes). Maar zolang dat allemaal nog niet het geval, zou ik als uitgever niet het risico willen nemen om zonder kennis op de DTP afdeling aan iemand te vragen om naast een PDF’je ook maar even een ePub’je te maken, omdat daar kennelijk naar gevraagd wordt. Maar dat is nog een stukje techniek, welke wel valt uit te besteden, maar de kennis rondom de bewegingen, zou ik zeker niet willen overlaten aan het toeval…….