eReader markt gaat resulteren in talloze businessmodellen – niet te vergelijken met de muziek industrie

De vergelijking met de digitalisering van muziek en de daaruit ontwikkelde MP3’tjes lijkt de basis te zijn om de toekomst van eReaders te voorspellen. Maar de waarheid rondom de consumptie van ‘leesvoer’ is een heel andere in vergelijking met het luisteren naar een ‘deuntje’ muziek.

Er is in het afgelopen half jaar enorm veel gebeurd, nauwelijks meer te vergelijken met de stand van zaken eind november vorig jaar toen ik in Barcelona een ‘status update‘ verzorgde rondom het onderwerp eReaders. Afgelopen donderdag mocht ik hetzelfde doen voor een selecte groep van een kleine 100 universiteits studenten, die voornamelijk uit Oost Europa en Azië naar Chemnitz (vlakbij Dresden) afreisden om in hoofdzaak kennis uit te wisselen rondom innovaties in print. Met name het onderwerp ‘printed electronics‘ stond op woesdag en donderdag centraal, waarbinnen volgens de organisatie het onderwerp eReaders paste.

Verward
De markt van eReader devices is op zijn minst verward. Een aankoop van een eReader vergt tegenwoordig nogal wat voorbereiding. Ondank de uiterlijke overeenkomsten zijn er zeer grote verschillen in hard- en software mogelijkheden en ondersteunde dataformats en de mogelijkheden al dan niet on-line stores te kunnen bereiken.

Schermtechnologie en user-interface
In het afgelopen half jaar is het aantal varianten van eReader devices enorm toegenomen. Uitdagingen in de user interface vormen de belangrijkste drijfveer met meerdere varianten op de markt te verschijnen. Maar ook de ondersteuning van het EPUB dataformat en reflowable PDF staan in de schijnwerpers, voorzien van de enorme hoeveelheid discussies over al dan niet het toepassen van DRM. Maar eerst de schermen en de UI aspecten zelf. De basis eInk display technologie ontwikkelt zich momenteel niet snel genoeg om op eenvoudige wijze full-color en video te ondersteunen. In de tussentijd hebben een aantal ontwikkelaars gekozen om de eInk technologie te combineren met de ‘gewone’ LCD technologie voor alle UI aspecten. iRex, SONY en PlasticLogic hebben een touchscreen layer toegepast in hun eReaders om zowel het consumeren van inhoud en het bedienen in één schermomgeving te combineren. Bij SONY is er een klein verlies aan scherpte, de nieuwste iRex heeft dit nadeeltje niet, het touchscreem is daar onder het leesscherm geplaatst.
De consumptie van ‘leesvoer’ is een geheel andere in vergelijking tot muziek. Lezen vergt veel meer inspanningen van de hersenen dan het luisteren naar een deuntje – althans in normale omstandigheden. De vraag is dan ook gerechtvaardigd welke schermtechnologie uiteindelijk de markt van lezers zal gaan winnen. Dat lijkt momenteel wel de basis eInk technologie, vanwege het volledig stilstaande beeld – dus geen refresh nodig zoals bij LCD schermen, maar ontwikkelingen van onder andere PixelQI maken het wellicht in de toekomst mogelijk schermtechnologiën te combineren, die niet meer vermoeiend zijn voor ogen/hersenen, maar toch de mogelijkheden hebben van full-color en video, waardoor eReaders dan ook beter geschikt worden voor ePaper toepassingen, zoals kranten en tijdschriften.
Onder invloed van de intuïtieve user interface van de Apple iPhone doen ontwikkelaars van nieuwe eReader producten enorm hun best dergelijke gebruikservriendelijke bedieningsomgevingen te integreren, gecombineerd met nieuwe applicaties, zoals bijvoorbeeld een compleet geïntegreerd woordenboek.

Busisnessmodellen
Amazon leek aanvankelijk het ‘Apple model’ te hebben willen zijn voor eReader content. Immers, Amazon was al een grote distributeur voor content en de komst van de Kindle koppelde als het ware automatisch de verkoop van eContent met een gesloten leesomgeving op de Kindle. Maar intussen is ook Apple langzaam maar zeker tot de conclusie gekomen dat een gesloten DRM businessmodel niet de weg is om de markt voor on-line muziek legaal te vergroten. En juist dat aspect heeft de omarming van DRM loze EPUB versterkt. Amazon krijgt dus tegenstand van Google, die een miljoen gratis eBooks ter beschikking stelt en van Barnes & Noble, die met een eigen reader – The Nook – en EPUB het gevecht om het digitale boek met Amazon wil aangaan. Google die zelf geen eigen eReader heeft ontwikkeld, heeft een overeenkomst afgesloten met Coolerbooks.com, die zelf beweert de eReader te hebben ontwikkeld die hezelfde effect zal hebben als de iPod voor muziek heeft gehad.
Daarnaast zijn er inmiddels al talloze winkels die eBooks aanbieden. Ook een niet te vergelijken opmars in vergelijking tot de komst van het nog altijd monopolistische iTunes van Apple voor de aankoop van muziek. Het illegaal aanbieden van eBooks lijkt namelijk niet door te zetten, er zijn al talloze legale gratis eBook stores on-line, gecombineerd met eveneens talloze stores, waarvoor je betaalt voor eBooks en dat weer in alle mogelijke variaties in prijzen, dus lang niet altijd significant goedkoper dan de geprinte versie, afhankelijk van al dan niet aanwezige regelgeving per land.
Muziek kent door de komst van iTunes eigenlijk één on-line businessmodel, maar eBooks kennen er inmiddels al talloze. Dat wordt in hoofdzaak veroorzaakt door de enorme verscheidenheid aan talen en de al dan niet aanwezige beschikbaarheid van titels in combinatie met één of meerdere eReaders. In die zin is de engelstalige markt ontwikkeling geen maatstaf voor de algehele wereldmarkt van eBooks en ePapers. Te verwachten is dat juist dat aspect resulteert in talloze businessmodellen, al dan niet gecombineerd met nieuwe advertentiemodellen, die vooral zullen worden toegepast in ePaper producten.

Monopoliseren
Het is dus inmiddels wel duidelijk dat de eBooks en ePaper markt zich niet makkelijk laat monopoliseren door één model of zelfs door één of twee grote spelers, zoals Amazon en Google. Zeker is wel dat deze markt nu enorm in beweging is. De consument kan daar nu enorm van profiteren, de gemiddelde prijs van een eReader begint het nieveau van een wat luxere MP3 speler te bereiken. Wel grote kans dat je binnen een jaar tot de conclusie komt dat je een nieuwe nodig hebt omdat de features die dan weer beschikbaar zullen zijn op andere apparaten niet beschikbaar zullen zijn op verouderde modellen. Dat is nu bijvoorbeeld al het geval met de iLiad, die volgens de Nederlandse ontwikkelaar iRex geen upgrade krijgt om EPUB files te kunnen lezen.