Weekendoverpeinzing: ‘Gaat er nog wel een eBook strijd losbarsten?’
Bas Vermond schreef deze week een opmerkelijke column op zijn website over het ‘losbartsen van de machtstrijd omtrent het eBook’. Die machtstrijd is vooral een strijd tussen oud en nieuw.
• Strijd gaat niet tussen de oude belanghebbenden
• Kruipen in de huid van nieuwe partijen en het belang van de consument is moeilijker dan gedacht
Van het eerste zijn er heel veel. Bas tekende de volgende organisaties op, die iets met het boek te maken hebben: Collectieve Propaganda van het Nederlandse Boek, Stichting Literaire Rechten Auteurs, Nederlands Uitgeversverbond, Centraal Boekhuis, Koninklijke Boekverkopersbond, Groep Algemene Uitgevers, Commissariaat voor de Media en ook de Stichting Brein. Aan de nieuwe zijde van het krachtenveld o.a. Bol.com, Amazon, Google en Apple. (wie heeft hiervan nog linkjes nodig?)
De oude ‘strijders’ kenmerken zich veelal door het behoud van de totale keten, waarin iedereen van de uiteindelijke boekprijs zo zijn deeltje krijgt. Decennia lang heeft deze branche dit systeem in stand kunnen houden.
De nieuws ‘strijders’ kenmerken zich door ‘eenvoudigheid in de keten ten dienste van de consument’. Daarmee passeren ze de gebruikelijke routes en werpen als het ware een – oud maar tot nu toe werkend – economisch systeem omver.
Alarmbellen gaan rinkelen. De weg tussen auteur en lezer wordt gevaarlijk kort als digitalisering van het boek gemeengoed wordt. De vergelijkingen met de muziekindustrie stapelen zich op. Hoelang zullen de fanatieke liefhebbers van het papieren boek blijven volhouden dat de boekkast zal blijven bestaan als ‘status’ symbool in de huiskamer?
De streaming muziekdienst Spotify, welke Apple zo graag wil overnemen, is zelfs al een stap verder dan iTunes. Waarom muziek fysiek bezitten, als je voor een paar euro per maand een abonnement kunt nemen op alle muziek die de wereld rijk is? De long-tail van de massa markt, met zelfs voor de minst bekende artiest een plekje.
Bezit en behoud van ‘de’ prijs is hetgeen waarvoor de oude wereld strijd, de nieuwe biedt gebruik, gemak aan tegen een ‘steeds een beetje’ prijs. Dat resulteert domweg in andere sommen, dus een ander economisch spel, met andere spelers. En ook hier krijgt de uiteindelijke consument de controle.
Nee, het is nog niet een strijd om ‘print versus digitaal’. Daar is het in het beokensegment mijns inziens nog iets te vroeg voor. In de muziekindustrie is die slag wel volop gaande. Menig fysieke CD/DVD winkel gaat gerelateerde artikelen aanbieden, de verkoop van CD/DVD’s zal een steeds kleiner deel van de omzet worden. Boekenwinkels zijn daar – nog – niet aan toe. Het geluk van de vergrijzing ligt daar aan ten grondslag. Die generatie(s) wil(len) nog gewoon een papieren boek.
Het boek is ook niet zo homogeen te definiëren in vergelijking tot muziek. Veel boeken in het onderwijs segment zullen veel sneller hun weg vinden naar eReaders/tablets. Mijns inziens vooral naar de tweede, daar studieboeken zich uitstekend lenen voor integratie met andere media mogelijkheden en interactie binnen sociale netwerken. Dat doe je met een roman nu eenmaal wat minder snel.
Hoe dan ook, het worden spannende tijden, ik ben het met Bas eens. Maar zeker is wel dat vooral nieuwe partijen een steeds belangrijker rol gaan spelen, de oude partijen doen er goed aan zichzelf sneller op te heffen ten dienste van zowel auteur als consument. Maar dat zal zeker niet als serieus advies worden opgevat.
Tot slot Bas Vermond: ‘Wie niet kan wachten en wil weten wat de huidige en toekomstige e-bookplatforms gaan opleveren, raad ik aan om het gratis e-book ‘Het Innovatieplatform‘ van Frans Nauta te lezen.’
Lees ook het artikel van Timo Boezeman.
Lees tot slot het artikel bij InCT over de oprichting van een e-Book belangengroep.
Het is me nog onduidelijk welke strijd moet of zou moeten losbarsten. Is het de strijd tussen de uitgevers en boekhandels om de afstand en kanalen tussen auteurs en consumenten te bepalen (“De weg tussen auteur en lezer wordt gevaarlijk kort als digitalisering van het boek gemeengoed wordt”). Of de strijd tussen liefhebbers van print en ebook (“Hoelang zullen de fanatieke liefhebbers van het papieren boek blijven volhouden dat de boekkast zal blijven bestaan als ‘status’ symbool in de huiskamer?”). Ik vind het interessanter om te weten wat de eventuele volgorde hiervan zou moeten zijn en wat de eventuele invloed op de situatie zou moeten zijn. De strijd tussen auteur, uitgever en boekhandel is interessant en bepalend voor de consument, maar ook voor de vorm van het ebook en de presentatie ervan. De strijd tussen liefhebbers van print en van ebooks, daar zie ik het nut niet van in en zou geen rol mogen spelen in de ontwikkeling van de vorm van het ebook en de beschikbaarheid en distributie ervan.
@hans: dank voor je aanvullende analyse. Ik denk dat het in de boekenmarkt moeilijker is om één hele duidelijke eenduidige – vernieuwende – keten te ontwikkelen, of op zijn minst achteraf vast te stellen, zoals we nu met iTunes hebben gezien, alhoewel Spotify alweer en volgende totaal andere variant is. Het verandert dus sneller dan we durven vermoeden.
De boekenmarkt is verre van homogen en zal dus ook totaal verschillende ketens gaan laten zien. Ik noemde als voorbeeld al het onderwijs. Dus ‘De strijd tussen auteur, uitgever en boekhandel is interessant en bepalend voor de consument, maar ook voor de vorm van het ebook en de presentatie ervan.’ zal resulteren in meerdere modellen en ketens, elk met hun eigen wetten. Verder onderzoek zou uitspraken moeten kunnen doen per segment…..
Maar ik ben er zelf wel van overtuigd dat de zittende oude orde teveel de huidige volgorde wil beschermen en daarbinnen wel nieuwe technologie wil embedden. Ik denk dus dat dat uiteindelijk niet zal lukken. Omarmen van andere processen, dus ook businessmodellen is wat anders dan een stapel eReaders met eBooks naast een stapel papieren boeken neerleggen en zeggen: ‘Zo, business as usual….’
Jullie gaan aan een belangrijk punt voorbij: boeken zijn grotendeels taal en cultuur gebonden. De top50 in Vlaanderen ziet er totaal anders uit dan in Nederland. Internationale spelers kunnen dat niet opvangen zoals in de muziek. De rol van de auteurs zal veel belangrijker worden. Wie de auteurs aan zijn kant krijgt zal in de toekomst een hoofdrol spelen. Als de boekensector tijdig anticipeert kunnen ze een ontwikkeling. Zoals in de muzieksector ondervangen.
@Jef: mee eens, daarom schreef ik ook dat boeken lang niet zo homogeen te definiëren zijn in vergelijking tot de muziek industrie. Waar echter wel wat van geleerd kan worden is dat in de muziek industrie nieuwe spelers de oude wetten hebben doen verbleken en nieuwe ketens en modellen hebben ontwikkeld. In de boekenwereld zal dat meer versnipperd zijn, maar ook hier zullen nieuwe partijen het ‘oud’ omver werpen. En daarbinnen blijft zeker ruimte voor het papieren boek, ik denk zelfs nog voor een lange tijd in een behoorlijke omvang. Dit gezien de vraag naar print vanuit de toenemende vergrijzende bevolking.
Overigens denk ik dat dat anticiperen dus echt beperkt is tot slechts een paar partijen. Door de digitalisering komen auteur en consument zo dicht bij elkaar te staan, dat veel tussenpartijen ten aanzien van e-books niet nodig zijn…..